У студзені 2018 года культарганізатар інтэрнатаў студэнцкага гарадка БДУ Вольга Цесакова стала наймаладзейшай дэпутаткай Мінгарсавета, ёй тады было 23 гады. У жніўні 2020 года дзяўчына ўжо выходзіла на акцыі пратэсту з плакатам «Дэпутаты супраць гвалту». Яна спрабавала скласці з сябе паўнамоцтвы дэпутата, але зрабіць гэта ёй так і не далі. «Радыё Свабода» пагаварыла з Вольгай Цесаковай пра тое, як склалася яе жыццё ў апошнія гады, «Люстэрка» перадрукоўвае гэтую публікацыю.
«Мая актыўнасць скончылася летам 2021 года»
У лютым 2021 года дэпутатка прымала ўдзел у працы Усебеларускага народнага сходу. Яна мяркуе, што тая падзея стала вызначальнай для далейшага жыцця краіны. Бо менавіта на УНС прагучалі такія праграмныя моманты, як узмацненне сілавога блоку, развіццё адносін з Расіяй, а таксама зніжэнне супрацоўніцтва з краінамі Захаду.
— Магчыма, мы тады гэтаму не надалі шмат увагі, хаця нас паставілі перад фактам, што будзе адбывацца далей, — кажа Вольга.
На Сходзе быў агучаны намер працягнуць дэпутатам мясцовых саветаў паўнамоцтвы на паўтара года, каб выбары адбыліся адначасова з парламенцкімі. Увосень гэтае рашэнне юрыдычна аформілі. Сама Вольга кажа, што планавала ўдзельнічаць у выбарчай кампаніі ў якасці памочніцы аднаго з кандыдатаў.
— Я лічыла, што магу быць карыснай сваім досведам і працягваць заставацца ў тэме мясцовага самакіравання. Летам 2021 года грамадзкая актыўнасць для мяне фактычна скончылася, калі зліквідавалі НДА, з якімі я супрацоўнічала. Быў выпадак, што мы арганізавалі лекцыю ў бібліятэцы аб раздзельным зборы смецця. Ніякай пратэставай актыўнасці. Але як толькі я дала абвестку ў тэлеграм-канале, то сустрэчу скасавалі цягам гадзіны, а ў бібліятэцы сказалі, што ў іх усё распісана на некалькі месяцаў. У нейкі момант я стамілася біцца ў сценку, — кажа Вольга.
«Цягам года тройчы мяняла месца жыхарства»
На сесіі Мінскага гарсавета Цесакова перастала хадзіць яшчэ ўвесну 2021 года, але дагэтуль яе не пазбавілі мандату.
— Усіх, мабыць, усё задавальняе. Я хацела, каб у маёй акрузе прайшлі перавыбары, але адказвалі, што гэта немэтазгодна. Такая вось кліентаарыентаваная ў нас сістэма, — кажа дэпутатка.
З Беларусі Вольга выехала пасля пачатку вайны ва Украіне, а таксама рэферэндуму аб зменах у Канстытуцыі. Спачатку ў Грузію, хоць разглядала гэта хутчэй як адпачынак. Апошнія чатыры месяцы яна жыве ў Варшаве. Ці адчувала дэпутатка небяспеку ў Беларусі?
— Да ўсяго прывыкаеш. Я не ведаю нават, як адказаць на гэтае пытанне. Жыццё ж працягвалася, ніхто не адмяняў маю працу, нейкія сямейныя справы. Натуральна, цалкам адчуваць бяспеку немагчыма. Цягам года я тройчы мяняла месца жыхарства, бачыла ля пад’езда нейкіх «ціхароў» пасля рэферэндуму. Магчыма, гэта мая параноя, але я ведаю, што за мной прыглядалі. І цяпер ад розных людзей перадаюць «прывет», кажуць, што памятаюць.
«На Усебеларускім народным сходзе мяне пасадзілі побач з Барсуковым»
Вольга расказвае, што падчас УНС яе пасадзілі побач з памочнікам Лукашэнкі ў Мінску, былым намеснікам міністра ўнутраных справаў Аляксандрам Барсуковым.
— Магчыма, хацелі мяне перавыхаваць. Ён мне паабяцаў паказаць відэа з Акрэсціна, калі ён там быў у жніўні, маўляў, там нікога не білі. Гэта былі такія размовы не пра палітычныя тэмы. Былі жартачкі, што я гэтым займаюся, бо асабістае жыццё сумнае, трэба мне мужа тэрмінова знайсці.
Вольга кажа, што негатыў у яе адрас ішоў і ад калегаў па гарадскім савеце, якія напружваліся ад таго, што ім неабходна адказваць на шматлікія запыты, неяк варушыцца. Яна была на сустрэчы са старшынёй Савета Рэспублікі Наталляй Качанавай, дзе падняла тэму слабай інфармаванасці дэпутатаў пра падзеі і захады.
— Калі абмяркоўваўся праект Канстытуцыі, то праходзілі дыскусійныя панэлі ў пытаннях моладзевай палітыкі. Трапіць з вуліцы туды было немагчыма, але і дэпутату таксама нельга было. Сярэдні ўзрост людзей, што абмяркоўвалі тэму, быў 55+ гадоў. Але маё кіраўніцтва сказала, што такога няма. Калі штораз цябе прылюдна выстаўляюць дурніцай, то маральна гэта няпроста.
У Польшчы Цесакова спачатку развязала самыя асноўныя бытавыя пытанні. Цяпер ужо паціху вяртаецца да грамадзкай дзейнасці, вядзе ананімна невялікі тэлеграм-канал, у якім аналізуецца дзейнасць чыноўнікаў і дзяржаўных СМІ. Таксама Вольга ўваходзіць у рабочую групу праекта «Новай Канстытуцыі», якую ўзначальвае Анатоль Лябедзька.
На думку Цесаковай, апазіцыя сёння не так шмат увагі надае непасрэдным праблемам людзей, што знаходзяцца ў Беларусі. Яна кажа, што самі людзі ўсё часцей пераходзяць на дзяржаўныя СМІ як асноўны сродак атрымання інфармацыі.
